Şarap berraklaştırılması; Eski teknikte ve hatta günümüzde ev şarabı yapımında, berrak ve stabil bir şarap elde etmek için tanklarda veya fıçılarda eskitme ve olgunlaştırma uygulanmış ve şarabın berraklaşması için de çok sayıda aktarma yapılarak tortudan ayrılması sağlanmaktadır. Bu şekilde yapılan uygulamaların sonucunda şarapta tazelik ve gençlik özellikleri yitirilmekte, koyu renkli şaraplar elde edilmektedir.
Şarapların berraklaştırılması; şarap durultma, şarap filtrasyonu ve santrifüjleme ile sağlanmaktadır. Bu üç yöntemde etkili olup usulüne uygun yapıldığında başarılı olunmaktadır.
Şarapta Bulanıklık Nedenleri
Şarapta bulanıklığa neden olabilecek maddeler:
- Şarap tortuları: Mayalanma sırasında oluşan ölü maya hücreleri, üzüm kabuğu parçaları ve diğer organik maddeler.
- Proteinler: Özellikle beyaz şaraplarda fazla protein bulanıklığa neden olabilir.
- Tanen ve Polifenoller: Kırmızı şaraplarda yüksek tanen ve polifenol içeriği bulanıklık yaratabilir.
- Mikroorganizmalar: Şarapta istenmeyen maya ve bakterilerin kalıntıları bulanıklık oluşturabilir.
Şarap Berraklaştırma Yöntemleri
a. Doğal Çökelme (Kendiliğinden Berraklaşma)
- Şarap, zaman içinde doğal olarak çökelir. Şişelemeden önce bekletilir ve tortu oluşumu tamamlanır.
- Bu yöntem genellikle daha az müdahale gerektirir ancak uzun zaman alabilir.
b. Filtrasyon
- Şarap bir filtreden geçirilir, böylece şarap içindeki katı maddeler uzaklaştırılır.
- Mekanik Filtrasyon: Tortuları ve büyük partikülleri temizler.
- Steril Filtrasyon: Mikroorganizmaları ve bakterileri ortadan kaldırır.
c. Çöktürme Ajanlarıyla Berraklaştırma (Finingleştirme)
Şaraba çöktürme maddeleri eklenerek bulanıklığa neden olan parçacıklar çökertilir.
- Bentonit: Toprak bazlı bir madde, özellikle proteinlerin çökertilmesinde etkilidir.
- Jelatin: Tanenleri dengelemek için kullanılır.
- Yumurta Akı: Kırmızı şaraplarda tanenlerin azaltılmasına yardımcı olur.
- Balık Tutkalı (Isinglass): Beyaz şaraplarda ince tortuların çökertilmesi için kullanılır.
- Aktif Karbon: İstenmeyen renk ve kokuları gidermek için uygulanır.
d. Soğuk Stabilizasyon
- Şarap düşük sıcaklıklara (yaklaşık -4°C) soğutulur ve tartarat kristallerinin çökmesi sağlanır.
- Bu yöntem özellikle beyaz şaraplarda kullanılır.
e. Santrifüjleme
- Şarap, yüksek hızla döndürülerek tortuların ayrılması sağlanır.
- Hızlı bir yöntemdir ancak genellikle büyük üreticiler tarafından kullanılır.
Berraklaştırma Sürecinin Avantajları
- Şarapta bulanıklık ve tortu oluşumunu önler.
- Şarabın stabilitesini artırır, uzun süre muhafaza edilmesini sağlar.
- Görünüm ve estetik açıdan daha çekici hale getirir.
- Şarabın tadını ve aromasını dengeler.
Berraklaştırmanın Potansiyel Dezavantajları
- Lezzet Kaybı: Aşırı filtrasyon, şarabın bazı aromatik bileşenlerini de uzaklaştırabilir.
- Doğallığın Kaybı: Bazı şarap severler, berraklaştırma işlemlerini şarabın doğallığını bozduğu için eleştirir.
- Ek Maliyet: Çöktürme ajanları ve ekipman maliyeti artabilir.
Berraklaştırma ve Doğal Şaraplar
Doğal şarap üreticileri, berraklaştırma işlemlerinden kaçınmayı tercih eder. Bu şaraplar genellikle filtrelenmez ve daha bulanık bir görünüm sergileyebilir. Ancak bu tarz, şarabın doğal dokusunu ve aromasını koruduğu için tercih edilebilir.
Evde Şarap Yapımında Berraklaştırma
Ev yapımı şaraplarda berraklaştırma için:
- Şarabı bir süre bekleterek doğal çökeltme sağlayabilirsiniz.
- Bentonit gibi kolay erişilebilir bir çöktürme ajanı kullanabilirsiniz.
- Filtreleme ekipmanları satın alarak daha profesyonel sonuçlar elde edebilirsiniz.
Berraklaştırma, şarap yapımında önemli bir aşamadır ve uygulanan yöntemler şarabın son kalitesini etkiler. İhtiyaca göre doğru yöntemi seçmek şarabın lezzetini ve stabilitesini artıracaktır.
