Şarap mantarı, şarap şişelerini kapatmak için kullanılan ve mantardan yapılan bir tıpadır. Mantar meşesinin kabuğundan elde edilen bu tıpalar, şarabın hava almasını önleyerek bozulmasını engeller.

Şarap Mantarının Tarihi

Şarap mantarının kullanımı antik çağlara kadar dayanmaktadır. MÖ 3000 yıllarına ait Mısır hiyerogliflerinde şarap mantarı kullanıldığına rastlanmıştır. Romalılar da şaraplarını mantar tıpalarla kapatmışlardır. Günümüzdeki mantar tıpalara benzer tıpalar ilk olarak 17. yüzyılda Fransa’da kullanılmaya başlanmıştır.

Şarap Mantar Üretimi

Şarap mantarları, mantar meşesinin kabuğundan elde edilir. Bu ağaçlar Portekiz, İspanya, İtalya ve Fransa gibi Akdeniz ülkelerinde yetişir. Mantar meşesinin kabuğu 25-30 yılda bir soyulur. Soyulan kabuklar işlenerek mantar tıpalara dönüştürülür.

• Mantar Ağacı Kabuklarının Hasadı: Mantar meşesi kabukları, ağaca zarar vermeden her 9-12 yılda bir toplanır.
• Dinlendirme ve İşleme: Hasat edilen kabuklar birkaç ay dinlendirilir, ardından kesilerek mantar tıpa şekline getirilir.
• Kalite Kontrol: Gözenekler ve homojenlik açısından sıkı kontroller yapılır.
• Kaplama ve Sterilizasyon: Mantarlar, su geçirmezliği artırmak için parafin veya silikonla kaplanabilir.

Şarap Mantarı Neden Önemlidir?

• Hava almasını önler: Mantar tıpalar, şarabın hava almasını önleyerek oksitlenmesini ve bozulmasını engeller.
• Esneklik: Mantar tıpalar esnektir ve şişenin ağız kısmına sıkıca oturur. Bu sayede şarabın sızmasını önler.
• Doğal: Mantar tıpalar doğal bir malzemeden üretilmektedir ve şaraba herhangi bir tat veya aroma vermez.
• Sürdürülebilirlik: Mantar meşesi kabuğunun üreticiler tarafından yenilenebilmesi, mantar tıpaların sürdürülebilir bir ürün olmasına yol açmaktadır.

Şarap Mantarının Alternatifleri

Günümüzde mantar tıpalara alternatif olarak plastik ve cam tıpalar da kullanılmaktadır. Plastik tıpalar daha ucuz ve hijyeniktir. Cam tıpalar ise daha estetik bir görünüme sahiptir.

Şarap Mantarının Yeri

Şarap mantarı, şarap kültürünün önemli bir parçasıdır. Tarihi, üretim süreci ve önemi ile oldukça özel bir üründür. Mantar tıpalar, şarabın korunması ve aromasının korunmasında önemli rol oynar.

Şarap mantarı, “Quercus suber” isimli ağacın kabuklarından imal edilmektedir.

Özellikle Batı Akdeniz ve Atlantik kıyıları olan Portekiz ve İspanyada  yetiştirilmektedir. Şarap şişeleme işleminden sonra gerçekleşen şişe kapama işleminde mantarın esnek olması ve şişeyi tam kapatması sayesinde şarabın hava almaması sağlanmaktadır. Söz konusu mantarın sıvı geçirgenliği yoktur.

Kapama işleminde en yaygın kullanılan yöntemler Doğal Mantarlar, Sentetik Mantarlar, Çevir-aç kapaklar ve cam kapaklardır.

Mantarda aranan üç önemli özellik; su geçirmez olması, kullanılan sıvıya hiç bir şekilde koku ve tat vermemesi, kullanıcısı tarafından mantarının ömrünün iyi bilinmesidir.

Şarap Mantarı ÇEŞİTLERİ

• Doğal Şarap Mantarı: Akdeniz bölgesinde yetişen mantar meşesi ağacının (Quercus suber) kabuğundan üretilir. Bu ağaçlar genellikle Portekiz, İspanya ve Kuzey Afrika’da bulunur.
• Sentetik Mantarlardan Farkı: Doğal mantarlar biyolojik olarak parçalanabilir ve şarabın “nefes almasını” sağlayan gözeneklere sahiptir.
• Alternatifler: Sentetik mantarlar ve vidalı kapaklar gibi alternatifler, maliyet ve kullanım kolaylığı açısından yaygınlaşmıştır.

Şarap mantarı nasıl açılır?

Şarap severler; şarap mantarını, tirbuşon denilen metal, plastik veya ahşaptan yapılmış burgulu ve kolaylıkla edinebileceğiniz bir aletle yapılmaktadır.